సిరివెన్నెలలో చిలిపిదనం!

నాకు మొదటిసారి తెలుగు సినిమా పాట మీద ఇష్టం కలిగింది సిరివెన్నెల పాటలు వినడం వలన. ఆయన అంటే నాకు వల్లమాలిన అభిమానం. తరువాత నేను ఆయన ఇంటర్వ్యూ ఒకటి చదివాను. అందులో ఆయన, "నా హీరో వేటూరి. అసలు తెలుగు పాటకి ఉన్నా హద్దులు అన్నీ చెరిపేసి, తెలుగు పాటకే ఓనమాలు నేర్పించిన మహానుభావుడు వేటూరి", అని చెప్పడంతో నాకు వేటూరి గొప్పదనం అర్థమైంది. అప్పటినుండి, నేను వేటూరి పాటలను కూడా సీరియస్ గా ఫాలో అయ్యాను. ఆ తరువాత సిరివెన్నెల చెప్పినదాంట్లో ఏ మాత్రం అబద్ధం అని అర్థమైంది. ఐనప్పటికీ సిరివెన్నెల గొప్పదనాన్ని ఎవరూ కాదనలేరు. ఆయన పాట ఎంత నచ్చుతుందో, ముక్కుసూటిగా ఉండే ఆయన నైజం కూడా నాకు అంత నచ్చుతుంది.

[ మీ వయసు పద్దెనిమిది సంవత్సరాల కంటే తక్కువైతే ఇక్కడితో చదవడం ఆపేయ్యండి :) ]

నాకు నవరసాల్లోనూ మహా నచ్చేవి మూడు: భక్తిరసం, హాస్యరసం, శృంగారరసం. [ ఎవరైనా అప్పుడే కళ్లు ఎర్ర చేస్తున్నారా? చేసుకోండి. I'm not here to impress. I'm here to express :) ] బహూశా అందుకేనేమో నాకు త్యాగయ్య, జంధ్యాల, వేటూరి అంటే చాలా ఇష్టం :) ఇక ఈ రసాలని mix and match చేసే వాళ్ళంటే భలే మక్కువ. ఉదాహరణకి అన్నమయ్య, జయదేవులు. వ్రాసేది మహాశృంగారభరితంగా ఉన్నా - భక్తిభావం మాత్రమె తోణికిసలాడుతుంది.

ఇక తెలుగు సినిమా పాటల్లో శృంగారరసం పండించటంలో ఒక lineage ఉంది. ఆత్రేయ, వేటూరి ఇందులో ఆద్యులు :) ఇక వేటూరి నా అంచనాలను అధిగమించి ఎక్కడికో వెళ్ళిపోయాడు. ఆయనను బీట్ చెయ్యగలిగేవారు ఉన్నారు అంటే నేను ఒప్పుకోలేను. అసలు ఆయన పాటల్లో భావుకత మీద నేను ఒక పోస్ట్ వేరేగా వ్రాస్తాను.

సిరివెన్నెల విషయానికి వస్తే ఈయన కనబడరు కానీ మహాముదురె. కొన్ని పాటల్లో వేటూరిని తలపించి, తనకు తెలియనట్టు తలవంచుకుని వెళ్ళిపోతారు. అలాటి ఒక పాటే "కూలీ నెంబర్ ఒనె" లోని ఈ పాట. ఇందులో ఆయన చేసిన కొన్ని ప్రయోగాలు వేటూరి స్టాండర్డ్స్ కి తగ్గట్టుగా ఉంటాయి. మరీ ముదురిపోయినవి నేను ఇక్కడ వర్ణించను కానీ, మిగతావి (నాకు నచ్చినవి) ఇక్కడ చెప్తాను.

నా చెంప సంపెంగలో కెంపు రంగాయే తోలిసంబరం

ప్రియురాలి చెంపను సంపెంగతో పోల్చడం కొత్తేమీ కాదు. బహుశా రంగులో ఉన్న సామ్యం వలన కావచ్చు. ఇక "తోలిసంబరం" అనే చక్కని తెలుగుసమాసం ఎందుకు వాడాడు అని ఆలోచించాలి. "కెంపు రంగు" అంటే ఎర్రటి ఎరుపు. ఆమె బుగ్గపైన ఎర్రటి ఎరుపు కలిగించింది ఏమయ్యుంటుందో!

ఉద్యోగామిప్పించావా సోకు ఉద్యానవనమాలిగా

రకరకాల చెట్లు ఉండేది ఉద్యానవనం. ప్రియురాలిని సోకు ఉద్యానవనం గా పిలిస్తే తనే ఉద్యానవనంలో పొడుగాటి చెట్టు ఎక్కేసే ప్రమాదం ఉంది. అయినా పొగడ్తలకు పాడిపోని ఆడవాళ్ళని నేను ఇప్పటిదాకా చూడలేదు! ఆ ఉద్యానవనానికి తోటమాలిగా ఉంటానని అప్లికేషను పెట్టాడు సిరివెన్నెల!

నాజూకు మందారమే ముళ్ళ రోజాగా మారే క్షణం

మందారానికి స్త్రీకి చాలా సార్లు పోలిక చెప్తారు. ఈ మధ్యన మన వేటూరి "మదిలోని ప్రేమ నీదే మాధవుడా! మందారపువ్వే నేను మనువాదరా", అని వ్రాసాడు. మందారపువ్వును చూస్తె ఒక పవిత్రమైన భావం కలుగుతుంది (పోనీ, మల్లెపూవుతో పోలిస్తే). అలాంటి అమ్మాయి, "ముళ్ళ రోజాగా" మారిందిట. అది ఎలాగ అని అనుమానం వచ్చి, నేను వెంటనే వేటూరి నిఘంటువు వెదికాను. అందులో "మొదటిరాతిరి సిగ్గు మొగలిపువ్వట. గుచ్చుకుంటూనే మొగ్గ విచ్చుతుందట", అని ఉంది. అప్పుడు అర్థమైంది. మందారానికి, రోజాకి ఉన్న తేడ మినీ కవులకు కూడా అర్థమవ్వాలి. మందారపువ్వును చూస్తె కలిగే భావం వేరు. రోజా పువ్వును చూస్తె కలిగే భావం వేరు.

కండల్లో వైశాఖమా, కైపు ఎండల్లో కరిగించుమా...

నేను జడ్జిని ఐతే, ఈ ప్రయోగానికి నూటికి రెండు వందల మార్కులు వేస్తాను. అసలు, దీనికి విలువ కట్టలేము అండి. ఇంతకీ అసలు వైశాఖం అంటే తెలుసునా? "ఎండా కాలం". కండల్లో ఎండా కాలం చూపిస్తున్నదుట మన హీరో. పేరుకు సిరివెన్నెల కానీ, గురూజీ అప్పుడప్పుడు ఇలాంటి తాపం కూడా కలిగిస్తూ ఉంటారు.

తీగమల్లికి నరాల పందిరి అందించుకోనా?

దీని గురించి చిన్నపిల్లాణ్ని నేను చెప్తే ఆట్టే బాగుండదు. ఆమెను అల్లుకునే పూలతీగాతో పోల్చడం ఒక ఎత్తైతే, తన నరాలతో పందిరి వేస్తాను అనడం అతడి ఔదార్యానికి నిదర్శనం, అతనికి నిద్రనాశనం :)

మొత్తం పాట:

కొత్త కొత్తగా ఉన్నది, స్వర్గం ఇక్కడే అన్నది
కోటి తారలే పూల ఏరులై నెల చేరగానే

నా కన్ను ముద్దాడితే కన్నె కులుకయే కనకాంబరం
నా చెంప సంపెంగలో కెంపు రంగాయే తోలి సంబరం
ఎన్ని పొంగులో కుమారి కొంగులో, ఎన్ని రంగులో సుమాల వాగులో
ఉద్యోగామిప్పించావా? సోకు ఉద్యానవనమాలిగా
జీతమియ్యగా లేత వన్నెలే చెల్లించుకోనా?

నీ నవ్వు ముద్దాడితే మల్లె పువ్వాయే నా యవ్వనం
నాజూకు మందారమే ముళ్ళ రోజాగా మారే క్షణం
మొగలి పరిమళం మగాడి కౌగిలి
మగువ పరవశం సుఖాల లోగిలి
కండల్లో వైశాఖమా కైపు ఎండల్లో కరిగించుమా
తీగమల్లికి నరాల పందిరి అందించుకోనా?

వీడియో:

ప్రాస దోస అప్పడం వడా...

నేను పొద్దున్నే టిఫిన్ తెద్దాం అని వీధి చివర్న కాంటీన్ కి వెళ్లాను. పార్సెల్ ఆర్డర్ చెప్పాను. అక్కడ పార్సెల్ కౌంటర్ లో ఇద్దరూ కొత్త కుర్రాళ్ళే. ఎలాగ తెలుసును అని అనుకుంటున్నారా? టోకెన్ స్లిప్ ఇచ్చాక నా మొహం కేసి చూస్తున్నారు. "సరే మనం స్నానం చెయ్యలేదు కదా...అందుకే అయ్యి ఉంటుంది", అనుకున్నాను. ఇంకా చూస్తూనే ఉన్నారు. అప్పటికి అర్థమైంది. వాళ్ళకి ఇంక అక్కడ పధ్ధతి అర్థం కాలేదు అని.

నేను ఆర్డర్ చదివాను. "ఒక ప్లేట్ పూరి. ఒక మసాలదోస without oil" అన్నాను. ఇదివరకుటి కుర్రాడు లేదు, వాళ్లు సొంతపెత్తనం చెయ్యడం ఎందుకు", అని మన పోరగాల్లు వెయిట్ చేసారు. అతడు వచ్చి - "వీళ్ళకి మనం చిన్న షో ఇద్దాం", అని ట్రై చేసాడు అనుకుంటాను. నేను "without oil", అన్నాను. అప్పుడతను - "ఏది?", అన్నాడు. నాకు వింతగా అనిపించింది. ఒక్క నిముషం ఆలోచించి - "పూరి oil లేకుండా అవ్వదు కదా!", అన్నాడు. అందరం ఒక్క రెండు నిముషాలు continuous గా నవ్వుకున్నాము :)

ఇంతలొ ఎవరో రవదోస ఆర్డర్ ఇచ్చారు ఎవరో. అది అంటే నాకు భలే ఇష్టం. కానీ దాని equation నాకు inefficient గా అనిపిస్తుంది. పదిహేను నిముషాలు కాలిస్తే రెండు నిముషాలలో తినేస్తాము. అందుకే ఆర్డర్ చెయ్యలేదు; ఇంట్లో మా అమ్మకి breakfast లేట్ అవుతుంది అని. అసలు రవదోస... దాని తస్సాదియ్యా - టూ మచ్. అది చూస్తూనే రెడీ అయిపోయి వెళ్లిపోతుంటే నాకు త్రివిక్రమ్ పూనాడు. "రవదోస రంభ లాగుంటే, మసాలదోస మంథర లాగా ఉంటుంది", అనిపించింది. ఇక ఎదురుగుండా అప్పడాలు, వడలు వేయిస్తున్నారు. అన్నీ ఇష్టమే :) మనసు గట్టి చేసుకుని పార్సెల్ పట్టుకుని ఇంటికి వచ్చేసాను.

ఇంతటితో ప్రాస దోస అప్పడం వడ" అనే అంకం సమాప్తం.

వెన్నెల చేత వేదం పలికించిన వేటూరి...

ఈ సారి మాత్రం వేటూరి పాట వ్రాయకూడదని చాలా ప్రయత్నించాను అండి. కానీ నా వల్ల కాలేదు. బహుశా, ఈ పాట భక్తీ, శక్తి, ముక్తి అన్నిటి గురించి మాట్లాడే పాట కావడం వలన కావచ్చు. ఈ పాట విని కళ్ళల్లో నీళ్లు రాని వారుండరేమో.

పాట గురించి చెప్పేముందు - రెండింటి గురించి చెప్పాలి. ఒక దేవుడు. మనల్ని చాలా మంది ప్రేమిస్తారు, ప్రేమించామన్నట్టు నటిస్తారు, ప్రేమించామనుకుంటారు. కానీ, నిజం గా ప్రేమించేది, ధర్మబద్ధమైన ప్రేమ చూపించేది ఒక్క దేవుడే. నేను ఎప్పుడూ అంటూ ఉంటాను: "దేవుడిని చూడలేమురా ఈ పాంచభౌతికదేహంతో! మన ఆత్మతో ఆరాధించాలి, అనుభవించాలి", అని. అలాగ అనుభవించలేని వాళ్లు ఏం కోల్పోతున్నారో వారికి తెలియదు.

రెండవది అమ్మ. దేవుడి ప్రేమ అతినిర్మలమైనది. దాని తరువాత అంత నిర్మలమైన ప్రేమ అమ్మదే అని నా అభిప్రాయం. మనలో చాలా మంది కూడుకీ గుడ్డకీ లోటు లేని వాళ్ళం అయ్యుండవచ్చు. మనకి కష్టం అంటే తెలియకపోవచ్చు. కానీ, మన దేశంలోనే కాదు, ప్రపంచంలో కూడా ఇంకా ఒక పూట కడుపు నిండా తింటే ఆనందపడే వాళ్లు అనేకులున్నారు. వారందరూ ఎలాగ బ్రతుకుతున్నారో తెలుసునా? త్యాగాలవలన. ఒక ఇంట్లో ఒక అమ్మ అన్నం తిన్నానని అబద్ధం చెప్పి పిల్లలకి అన్నం పెడుతుంది. ఒక ఇంట్లో నాన్నబట్టలంటే ఇష్టం లేదు అని చెప్పి పిల్లలకి మాత్రమే బట్టలు కొంటాడు. ఒక హాస్టల్ లో ఒక ఆన్న భోజనం చెయ్యడం మానేసి డబ్బులు దాచి తమ్ముడికి పంపిస్తున్నాడు. ఒక ఇల్లాలు రిక్షా ఎక్కితే ఎలాగ అని ఐదారు కిలోమీటర్లు నడిచు వస్తోంది. వీరందరూ త్యాగాలు చేస్తున్నామనుకోవట్లేదు. భోగాలు అనుభవిస్తున్నాము అనుకుంటున్నారు. ఎందుకు అంటే - "ఇవ్వడం లో ఉన్న తృప్తి తెలుసుకున్నారు". తన వారి కళ్ళల్లో కనబడే ఆనందం, వారి మనసు లోతుల్లోంచి వచ్చే నిట్టూర్పూ... ఇవి నిజమైన ఆనందాలు. కష్టాలు వస్తాయి, పోతాయి. కానీ, ఈ మమతలు బలపడిపోతాయి. ఈ సృష్టి నడుస్తోంది అంటే దానికి మూలం "ప్రేమ". ఆ ప్రేమ లేనప్పుడు సృష్టి, "ఆత్మ లేని శరీరం" లాంటిది. ఆ ప్రేమకు నిలువుటద్దము "అమ్మ". అమ్మ చెయ్యని త్యాగం ఉంది అంటే అది నేను నమ్మను.*

అలాంటి ఒక అమ్మ జీవితం ఎలాగ నడిచిందో చెప్పిన సినిమా "మాతృదేవోభవ". ఆ సినిమాలోని అమ్మ లాంటి అమ్మల్ని ఏ మిడిల్ క్లాసు ఇంటికి వెళ్ళినా చూడవచ్చు. "రేపు ఎలాగుంటుందో తెలియదు, ఈ రోజు సాగితే చాలు", అనిపించే ప్రతీ ఇంట్లోనూ ఏదో ఒక పరిమాణంలో జరిగే కథనే అది. ఇందులో ఒక ఇల్లాలికి మొదట భర్త అండగా నిలువడు. అతడు మనసు మారి దగ్గరయ్యే సమయానికి దేవుడికి తెగ నచ్చేసి తన దగ్గరకు తీసుకుపోతాడు. దేవుడికి ఎప్పుడు ఎవరి మీద ప్రేమ పుడుతుందో చెప్పలేము కదా! ఇంతలొ ఈ ఇల్లాలికి కూడా ప్రాణాలను హరించే రోగం ఉంది అని తెలుస్తుంది. అప్పుడు ఆ తల్లి తనకు ఉన్న పిల్లల్ని ఒక్కరోక్కర్నీ ఒక్కో గూటికి చేరుస్తుంది. చేర్చి - ఇక తనను తీసుకేల్లిపోమని దేవుడిని ప్రార్థిస్తూ పాడే పాట. ఇది అన్నమయ్య తన జీవితపు సాయమ్సంధ్యలో పాడిన ఒక పాట పల్లవిని తీసుకుని వేటూరి అల్లిన ఒక వేదం. ఆశావాదం, నిరాశావాదం, దేవుడి మీద ప్రేమ అన్నీ కలగలిపి ఒక అమ్మ చెప్పిన భగవద్గీత.

వేణువై వచ్చాను భువనానికి, గాలినైపోతాను aగగనానికి
మమతలన్నీ మౌనగీతం, వాంఛలు అన్నీవాయులీనం ||

ప్రతిమనిషీ ఈ భూమి మీదకు వచ్చేటప్పుడు ఏమి తెలియకుండానే వస్తాడు. వచ్చి - ఏదేదో చేస్తాడు. తన స్వార్థం తను చూసుకుని వెళ్ళిపోయేవాడు కర్రలాంటి వాడు. దానికి ప్రాణం ఉన్నంతకాలం చెట్టుతో ఊగుతుంది. ఏదో అనుభవిస్తున్నాను అనుకుంటుంది. దాని కాలం అయిపోయిన తరువాత తగలేస్తారు. తన గాయాలను లెక్క చెయ్యకుండా తనవారికి మంచి చేసేవాడు వేణువు లాంటి వాడు. "పిల్లన గ్రోవికి నిలువెల్ల గాయాలు. అల్లన మోవికి తాకితే గేయాలు", అన్నట్టు. ఈ సినిమాలో అమ్మ కూడా వేణువులాంటిదే...మనసులో ఎన్ని గాయాలున్నా తన పిల్లలకోసం ఇంకా పోరాడి, పోరాడి...బాధ్యతలని నెరవేర్చి ఆ గానాలు వారికి విడిచిపెట్టి గాలిగా మారిపోతోంది. వేణువు ఆలాపించేవాడు వెళ్ళిపోయినా, వేణువు వెళ్ళిపోయినా, ఆ వెదురు పాటలు మాత్రం మనసుని విడిచిపోవు.

ఈ ఇల్లాలి మమతలను పంచడానికి పిల్లలు దగ్గరలేరు. ఆమె మమత అంతా మౌనంగానే ఉండిపోయింది. ఆమె కోరికలన్నీ రాగాలుగా ఆ వాయులీనంలో పలికిస్తోంది. వాయులీనం అంటే "వాయువులో లీనమైనది" అనే భావం కూడా కనిపిస్తోంది. ఆమె కోరికలు గాలిలో కలిసిపోయాయి అన్నమాట.

ఏడుకొండలకైనా బండ తానోక్కటే, ఏడు జన్మల తీపి ఈ బంధమే
నీ కంటిలో నలక లో వెలుగునే కనక, నేను మేను అనుకుంటే ఎద చీకటే, హరి, హరి, హరి, హరి...
రాయినై ఉన్నాను ఈనాటికీ రామపాదము రాక ఏనాటికీ ||

మనం ఏడు కొండలు అని వేరేగా చూసినా, అవన్నిటినీ కలిపేది రాయే. రాయినే మనం వేరే వేరే కొండలుగా చూస్తున్నాము. అలాగే మనం గుర్తించలేకపోయినా మన జన్మలనన్న్టినీ కలిపేది "ప్రేమ" అనే బంధమే. భగవద్గీతలో కృష్ణుడు కూడా చెప్తాడు.

చాలా మంది కష్టాలు వస్తే దేవుణ్ణి తిట్టుకుంటారు. దేవుడికి మనసు లేదు అంటారు. కానీ, ఆ దేవుడు ఎక్కడో లేదు తమలోనే ఉన్నాడు అని గుర్తించలేరు. ఆ పరమాత్మ అనే వెలుగుని చూడకుండా ఉండేవాడు నిజంగా అంధుడు. అతడి మనసు గ్రుడ్డిది. దేవుడికి ధర్మం మాత్రమే తెలుసును. ప్రేమించడమే తెలుసును. ప్రేమించినవారిని ఆదరించడమే తెలుసును. ఇక్కడ వేటూరి "నేను మేను అనుకుంటే", అని చాలా గొప్పగా చెప్పాడు. "నేను" ఈ శరీరం కాదు. అది ఆత్మ. దానికి ఒక పరమార్థం ఉంది. అది తెలుసుకుని నడుచుకుంటే వచ్చే తృప్తి చిరకాలం ఉంటుంది. ఎందుకంటే మనలో ఉన్న పరమాత్మకి అది నచ్చుతుంది. మనం సినిమా చూస్తేనో, స్విట్జర్లాండ్ వేల్తేనో వచ్చే ఆనందంతో ఒకరి కళ్ళల్లో నీళ్ళను తుడిస్తేనో, ఒకరి కడుపులో మంటను చల్లార్చితెనో వచ్చే ఆనందంతో పోలిస్తే చాలా తక్కువ, తాత్కాలికం.

ప్రతి రోజూ "నా కష్టాలు తీరతాయి", అని ఆశించే ప్రతి మనిషి ఒక అహల్య. అలాంటి అహల్యలు ఈ లోకంలో ఇంకా ఎంతో మంది ఉన్నారు.

నీరు కన్నీరాయె, ఊపిరే బరువాయె, నిట్టు నిప్పుగా మారే నా గుండెలో...
ఆ నింగిలో కలిసే ఈ శూన్య బంధాలు, పుట్టిల్లు చేరే మట్టి ప్రాణాలు...హరి, హరి, హరి, హరీ....
రెప్పనై ఉన్నాను నీ కంటికి, పాపని వస్తాను నీ ఇంటికీ ||

ఇలాంటి కష్టాలు భరించిన ఏ వ్యక్తీకి అయినా ధారాపాతంగా వచ్చేది కన్నీరే. "ఆగక పొంగే కన్నీరే నీ ఆకలి దప్తులు తీర్చాలమ్మా", అన్నాడు "స్వాతిముత్యం" సినిమాలో ఒక కవి. ఆ నిజాలని అనుభవిస్తూ బ్రతికే ప్రతి క్షణం మనసుని మండిస్తుంది.

చివరికి ఈ తల్లి హరిని తన తండ్రి గా భావించి తన చావుని కూడా "పుట్టిల్లుకి చేరుకోవడం" గా వర్ణిస్తూ ఉంది. ఈ జన్మలో తన పిల్లలకి "రెప్ప" గా ఉన్నా ఆ తల్లి, మళ్ళీ ఆ పిల్లల ఇంటికే పాపగా మారి వస్తాను అనే ఆశావాదం వ్యక్తం చేస్తోంది. అదే కదా మరి ఏడుజన్మల బంధం అంటే.

పాటలో ఏ లైన్ నచ్చింది అని అడిగితే ఏమిటి చెప్పను. "ఇలాంటి తల్లుల్ని చూసి, వారి వేదనని చూసి, వారి త్యాగాలను చూసి చమ్మగిల్లిన కళ్లు, తడి ఆరిపోయిన గొంతుతో మూగబోయాను", అని మాత్రమె చెప్పగలను. అలాగ త్యాగాల మధ్యలో తమ పిల్లల్ని పెంచిన తల్లితండ్రులకి నా ఈ కన్నీళ్ళతో పాదాలు కడుగుతూ శతకోటిప్రణామాలు చేస్తూ ఇక్కడితో ఆపేస్తున్నాను.

అసలు ఈ పోస్ట్ కి "వెన్నెలతో వేదం పలికించడం" అని ఎందుకు పేరు పెట్టావు అంటే. నాకు జాబిల్లి అంటే మా అమ్మ. ఇదే సినిమాలో వేటూరి అమ్మను, "వేకువలో వెన్నెలవై, జారిపడే జాబిలివై", అన్నాడు. అది నిజం! అమ్మ వేదం చెప్తే ఈ పాట లాగే ఉంటుంది అని నేను అనుకుంటున్నాను. అందుకే ఈ పేరు!

ఈ పాట ఇక్కడ చూడవచ్చును. పూర్తిగా లేదు సుమీ!




* కొంతమంది exceptions ఉంటారు అని మీరు అనవచ్చు. అలాంటి వారిని "అమ్మ" అనే పదానికి ఆపాదిన్చవద్దు.

ప్రాస సంచిక - 2

మరి కొన్ని త్రివిక్రమ్ టచ్లు:

రోమ్ నగరం లో రోమాన్చకంగా ఉండాలి.
వాడి సుడి సుదర్శనచక్రంలాగా తిరుగుతోందిరా బాబు.
ఇది కలియుగం బాబు. ఇక్కడ రాముడిలాగా ఉంటే రాంగ్, సీతలా ఉంటే సిన్....అసలు కాంగా ఉంటే క్రైం!

తళుక్కు బెళుక్కు గుళుక్కు అందాలు

మళ్ళీ వేటూరి పాటతోటే వచ్చాను. ఎందుకంటే వేటూరి నా అంచనాలను దాటినంతగా మరి ఏ కవీ దాటలేదు మరి. ఈ పాటలో తెలుగుతో తొక్కుడుబిళ్ల ఆడాడు. ఇది "కోకిల" అనే సినిమా లోని పాట. నరేష్, శోభన హీరో, హీరోయిన్లు. ఇక సంగీతం మేస్ట్రో ఇళయరాజా. పాట ఆయన స్టాండర్డ్ కి తగ్గట్టు లేదు అనే చెప్పుకోవాలి. కానీ, వేటూరి ఆ లోటి తెలియనివ్వలేదు తన పదాలగారడితో.

నాకు నచ్చిన కొన్ని ప్రయోగాలు ఇక్కడ చెప్తున్నాను.

గుమ్మెత్తు నీ సోకు, గుచ్చెత్తుకుంటేనే కోపాలా
ప్రియురాలిని పట్టుకుని - "నీ అందం నాలో చిలిపిదనంతో ఆడుకుంటుంటే నీకు కోపమెందుకు?", అని వేటూరి ఏంటో చిలిపిగా అడిగాడు. ఇలాంటి ప్రయోగమే నాకు భలే నచ్చింది "అతడు" సినిమాలో "నీతో చెప్పన్నా" అనే పాటలో: "సొంతసొగసు బరువేల సుకుమారికి" అని సిరివెన్నెల అన్నది. స్త్రీ అందాన్ని, తన నుండి విడదీసి దానిని ఆరాధిస్తే దాని వల్ల ఆ స్త్రీకే అసూయా వచ్చి మనకి ఇస్త్రీ అయిపోయే ప్రమాదం ఉంది :)

తెలుక్కు (తెలుగుకు) అందాలు తేవాలా; చేళుక్కు చేవ్రాలు చెయ్యాలా...
తెలుగే అందమైన భాష. దానికి అందం తీసుకురావడం ఏమిటా అనుకుంటున్నారా? వేటూరి పాట తెలుగు భాషకి ఎప్పుడో అందం తెచ్చింది. ఇక హీరో గారు ఆయన సంతకం అమ్మాయిపై వ్రాసి ఆ విధంగా తెలుగుకు అందం తెస్తాడుట. ఆ భాష వేరు, అందులో సంతకాలు అంతా ఈజీ గా అర్థం కావులెండి.

నీ పట్టు కొకట్టుకోవాలమ్మో...ఆ కట్టు ఆకట్టుకోవాలమ్మో...
ఆమె పట్టు చీర కట్టుకుంటే అది పట్టుకుని ఉండిపోతాదుట ఆ హీరో. పట్టు చీరలో ఉన్నా అందమే అది అనుకుంటాను. అసలు మగవాడికి పెద్దరికం తెలిసేదే తన భార్య చీర కట్టుకుని కనబడినప్పుడు అని ఎవరో అనుభవంతో చెప్పగా విన్నాను :) ఆ చీరకట్టు మన హీరోని ఆకట్టుకోవాలిట! (ఆ కట్టు ఆకట్టు అని మన వేటూరి చిన్న ప్రయోగం విసిరాడు అర్థమైందో లేదో).

నా లేఖ నీ కాటుకవ్వాలా; నీ కళ్ళ క్రావాళ్ళు దిద్దాలా...
తను వ్రాసిన లేఖ (కాలంతో కాదు అనుకుంటా) ఆమె కళ్ళకి వన్నె తీసుకురావాలిట. నిజమే, ప్రియుడు కనబడి కళ్ళతోనే లేఖలు వ్రాస్తుంటే అవి అందుకున్న అమ్మాయి కళ్ళకి అందం పెరుగుతుంది :) తెలుగు భాషలో "క్రావడి" అంటే "రా వత్తు". అది అర్థచంద్ర ఆకారంలో ఉంటుంది. ఆమె కళ్ళ కింద క్రావడి దిద్దినట్టు అతని లేఖ కాటుక దిద్దాలిట. ఇది కేవలం వేటూరి కి మాత్రమె సాధ్యమయ్యే ప్రయోగం అని నేను భావిస్తున్నాను. ఇంతటి ఊహాశక్తి బహుశా వేరే వారికి రాదేమో!

ఆగాలి ఈ గాలి జోరింక తగ్గాలి ముప్పొద్దులా...
"ఆగాలి ఈ గాలి" అనే ప్రయోగం చూసారా? అది వేటూరి మార్క్. "ఈ దేశం అందించే ఆదేశం" అని గోదావరి సినిమాలో విన్నారుగా. "ఓ చెలికాడా...ఈ చెలి కాడ" అని "మౌనమేలనోయి" సినిమాలో విన్నారా? ఇదే తెలుగుకు అందం చేకూర్చడం అంటే. ఇది నిజమైన తెలుగు కవిత్వం అని నా అభిప్రాయం. అంటే - ఇది తెలుగులో మాత్రమె అందంగా కనబడే ప్రయోగం. భాష మారిస్తే డబ్బింగ్ చెప్పలేని భావం.

మొత్తానికి వేటూరికి పరమసాధారణమైన ట్యూన్ ఇచ్చి, పరమ రొటీన్ సందర్భం ఇచ్చినా దానికి న్యాయం దాంట్లో ఒక చిన్న సంతకం చేసి పడి నిముషాల్లో వ్రాసి పాటేస్తాడు (పారెయ్యడం కాదు, పాట + వెయ్యడం) అని మరొక సారి రూఢీ అయ్యింది.


చిత్రం: కోకిల
దర్శకత్వం: గీతకృష్ణ
సంగీతం: ఇళయరాజ
గానం: బాలు, చిత్ర


తలుక్కు బెళుక్కు గులుక్కు అందాలు, తరుక్కు తరుక్కు కొరుక్కు తింటుంటే
దొరక్క దొరక్క ఉడుక్కు సందేళ, ఎరక్కమరక్క ఇరుక్కుపోతుంటే
గుమ్మెత్తు నీ సోకు, గుచ్చేత్తుకుంటేనే కోపాలా
గిన్నెత్తుకెల్లద్దు, నన్నెత్తుకొవద్దు గోపాలా

తెలుక్కు (తెలుగుకు) అందాలు తేవాలా; చేళుక్కు చేవ్రాలు చెయ్యాలా...
నీ దిక్కులేవేవో పాడాలా; మ్యుసిక్కు తో ముద్దులాదాలా...
నీ పట్టు కొకట్టుకోవాలంమో...ఆకట్టు ఆకట్టుకోవాలమ్మో...
నీ బొట్టు నేనేట్టుకున్న సరే...ఈ బెట్టు ఇట్టాగే సాగాలయ్యో
జాజుల్లో గంధాలు, గాజుల్లో నాదాలు రాబట్టనా?
శృంగారమంత్రాల, శ్రీవారి రాగాల జోకోట్టనా?
వెన్నెట్లో గోదారి కౌగిల్లకే దారి పట్టాలమ్మో...

మే నెల్లో లిల్లీసు పుయ్యాలా, ట్రంపెట్లో సన్నాయి మోగాలా...
నా లేఖ నీ కాటుకవ్వాలా; నీ కళ్ళ క్రావాళ్ళు దిద్దాలా...
న్యూయార్క్ లో మువ్వగోపాలుడే, బ్రేక్ ఆడుతూ వేణువు ఊదాలయ్యో...
మా కూచిపూడొచ్చి గోపెమ్మతో, మైఖేలు జాక్సన్నుఆడాలమ్మో ...
అట్టొచ్చిఇట్టొచ్చి అంటద్దు ముట్టద్దు చంపోద్దయ్యో...
బెట్టేక్కి గుట్టేక్కి చెట్టెక్కి కూకుంది నా కోకిల...
ఆగాలి ఈ గాలి జోరింక తగ్గాలి ముప్పొద్దులా...

సంబోధన...బోధన...

మా అన్నదమ్ములం అందరం డైలాగులకి ఫాన్స్. త్రివిక్రమ్, పూరి జగన్నాథ్, జంధ్యాల, శేఖర్ డైలాగులు మాకు అలాగా నోటి మీద తాండవం చేస్తూ ఉంటాయి. మేము పిలుచుకోవడం కూడా కొంచం informative గా ఉంటుంది. అది ఏ మూడ్ తో వచ్చేవాక్యమో ఆ సంబోధన బట్టే తెలిసిపోతుంది. ఉదాహరణలు చెప్తాను.

1. మణికంఠ

ఇప్పుడు ఒకడున్నాడు. చాలా నీట్ గా చెయ్యాల్సిన పని మెట్ట మెట్ట గా చేస్తున్నాడు. వాడిని ఏమి అనకూడదు. ఆ భావాన్ని వ్యక్తపరచడం ఎలాగా? how? వెధవ పని చేస్తున్న వాడిని - "నాన్న మణి" అని పిలిస్తే వాడికి ఆటోమాటిక్ గా ఏదో తేడ చేస్తున్నాను అని తెలిసిపోతుంది. ఎందుకో ఈ సీన్ చూస్తె తెలిసిపోతుంది.




2. బాలరాజు

ఒకడున్నాడు. వాడు బేవార్స్ గా ఉన్నాడు. మన పనికి అడ్డు తగుల్తున్నాడు లేదా పని ఉన్నా చెయ్యట్లేదు. అప్పుడు వాడికి ఆ విషయాన్ని ఎలాగ చెప్తాము. అప్పుడు వాడిని - "ఏంరా బాలరాజు. ఏమిటిరా నీవల్ల దేశానికి ఉపయోగం." అంటాము. అసలు "బాలరాజు" అని పిలువగానే మేటర్ అర్థం అయిపోవాలి.



3. బుజ్జా
ఒకడున్నాడు - వాడికి ఆవేశం ఎక్కువ మేటర్ తక్కువ. పోడిచేస్తా, చిమ్పెస్తా, తిరగేస్తా అంటున్నాడు. అసలు విషయం తెలియదు. అప్పుడు వాడికి ఎలాగ చెప్తాము. వాడిని "బుజ్జై" అని పిలుస్తాము. అప్పుడు వాడికి మేటర్ అర్థం కావాలి. ఈ సీన్ చూస్తె అయినా అర్థం కావాలి.



ఇంకా కొన్ని కామన్ dialogues:
"సో వాట్?" (చిరు ఇన్ చంటబ్బాయి)
"I'm coming" (మణికంఠ ఇన్ బద్రి)
"వద్దు. I'm happy" (కోటిగాడు (కుక్క) ఇన్ గోదావరి)

and so on...

ఫౌంటెన్హెడీయం

"ఫౌంటెన్హెడీయం" అంటే ఏమిటా అనుకుంటున్నారా? ఇది "ఆయన్ రాండ్" అనే ఆవిడ రచించిన "The Fountainhead" అనే పుస్తకం గురించి వ్రాస్తున్న బ్లాగ్ కాబట్టి అలాగా పిలుస్తున్నాను. (భాగవతంలో ధ్రువోపాఖ్యానం లాగా).

నా ఫ్రెండ్ ఒకళ్ళు ఈ పుస్తకం గురించి మొదట చెప్పినప్పుడు వెంట్రుకలు నిక్కపోడుచుకున్నాయి. అది విన నాకు ఇంద్ర సినిమా గుర్తుకు వచ్చింది. నాకు చాలా ఆనందం వేసింది - నా ఫ్రెండ్ అంత త్రిల్ అయినందుకు. అసలు అందులో విషయమేమిటా అని 2007 జనవరిలో మొదటిసారి రీసెర్చ్ చేశాను. ఆ పుస్తకం ప్రబోధించే ఫిలాసఫీ "objectivism/rational individualism" అని తెలిసింది. "సరేలే" అనుకున్నాను.

కొన్నాళ్ళకి మళ్ళీ ఆ డిస్కషన్ వచ్చింది. "సరే ఈ సారి చదువుదాము", అనుకుని ఇంటర్నెట్ లో reviews చూసాను.
దాన్ని బట్టి నాకు అర్థమైంది ఏమిటి అంటే "ఈ పుస్తకం అంటే చెవి, కాలు, చెయ్యి, నాలిక, ముక్కు, ఇత్యాది శరీరభాగాలు కోసేసుకునేవారు అనేకానేకులు ఉన్నారు", అని. సంతోషం!

అసలు ఈ పుస్తకంలో భావం ఏమిటి అంటే అది నా మాటల్లో కంటే ఆవిడ మాటల్లో వింటేనే బాగుంటుంది. ఆవిడ చెప్పదలుచుకున్నదంతా క్లైమాక్స్ లో హీరో చేత ఒక courtroom లో చెప్పించింది. మన శ్రీకృష్ణుడు చెప్పదలచుకున్నదంతా (భగవద్గీత) కురుక్షేత్రంలో చెప్పినట్లు అన్న మాట. పోలిక ఘాటుగా ఉన్నా, ఈ బ్లాగ్ naughty గా ఉంటుంది. ఆ పుస్తకం నాకు నచ్చిందా లేదా అనే విషయం ఈ బ్లాగ్ లో అనవసరం. కానీ, ఈ పుస్తకం కూడా నా జీవితంలో కొంచం కామెడీకి దారి తీసింది. ఇక్కడ దీని చుట్టూ జరిగిన కొన్ని సమ్భాషణలను ఉంచుతున్నాను. చూడండి.

దయచేసి: "నాకు ఆ బుక్ ని కానీ, ఆ రచయిత్రిని కానీ, ఆ నవలలో హీరో ని కానీ కించపరచాలనో, వెటకారం చెయ్యాలనో ఏ ఉద్దేశ్యం లేదు", అని గుర్తుంచుకోండి. ఆ పుస్తకం, రచయిత్రి, హీరో అందరి పట్లా నాకు ఉండవలసిన గౌరవం ఉంది!

ముందుగా ఆ హీరో మనోభావాల్ని ఈ వీడియో లో చూడండి:


ఇకపైన ఈ పోస్ట్ లో అన్నీ సన్నివేశాలే ఉంటాయి. దాదాపు అన్నీ ఆఫీసు లో సంఘటనలే.

[Roles in the plot are all colleagues: RP(me), VR, MT, SV, AD, RK, VG, AA, AK ]

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Scene-1~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
RP: Has anyone over here read The Fountainhead?
AD: Yes, I read it online and it is good.
VR: It is OK!
MT: What RP, you haven't read Fountainhead. You missed it. You should read it at the age of 18-20 when you haven't seen the real world and the world still appears to be ideal to you. It's all over, RP.
SV: Yes, I agree. Now, it wouldn't have as much effect as it had on anyone of us who read it around 20.
RP: [ఆ వయసులో నాకు నవలలు చదవటం కంటే ముఖ్యమైన పనులు ఉండేవిలే. కుదిరేది కాదు. ఏదో షిడ్నీ, హెరాల్డ్ లాంటి వాళ్ల నవలలు చదివి పెద్దగా త్రిల్ అవ్వలేదు. అయినా కూడా, మీరు మరీ హైప్ ఇస్తున్నారు. మీకు ఇలాగ కాదు - పుస్తకం చదివాక ఇస్తాను నా టచ్]

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Scene-2~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
RP: VR, Do you have the book "The Fountainhead"?
VR: Yes - I think I do. I'll get it.
RP: How about tomorrow?
VR: On a Saturday?
RP: Oops - sorry. On Monday, would be fine.
VR: Sure.
[RP emails, SMS's, IM's, calls her a to give reminders. She gets it and RP reads it.]

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Scene-3~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
RP: AD, Could you please review this code for me?
AD: Sure!
[ code review sent ]
AD: We don't use this class like this in our code base!
RP: So what?
AD: Please change it.
RP: When the first man discovered fire, he didn't try to please his brothers or colleagues. He did out of his own passion and interest. He wanted to satisfy himself. It might have given light to a lot of people - but it is his passion that caused the invention. Such is the nature of creativity.
AD: [shocked.] This is not the right way of writing for us.
RP: If this is not the right way or writing for you, then I am not the right engineer for your job. Please excuse me.
AD: [code approved.]

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Scene-4~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
VR: MT, Why don't you come to the movie? This is a team outing and you should hang out!
RK: Yes, MT. I can't imagine watching a movie without you.
SV: Dude, we work together. There is no work now either. Why don't you come?
MT: No man, I don't feel like.
Everyone: RP, why don't you tell MT too?
RP: MT, I know this is none of my business. But as an ardent follower of FH, I would like to remind you something. We follow the noblest of the philosophies - the individualism. When we first came to this world, all we had was just this mind. It is our mind that makes us what we are and we should let it be free. We respect others' freedom but at the same time we are not here to please anyone else. Our first and foremost love is self-love. We are going into an orgy of self-sacrifice. Let's not contribute to it. Whatever happens, we will follow our mind and its decisions.
Everyone: [perplexed.]
MT: RP, thanks for the reminder. I'm declaring hereby that I'm NOT going to come for the movie.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Scene-5~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
RP: Hey VR, aren't you supposed to wear ethnic dress for the team dinner?
VR: Yes - I got the dress. But no one else is wearing an ethnic dress. How can I alone wear?
RP: Come on - I keep telling all my friends that there is a colleague of mine who wears cool new dresses. Don't let me down.
VR: But me alone?
RP: For ages, it has been a common struggle. The individual vs collectivism. Collectivism preaches that we should comply to the standards set by minds which don't necessarily think like us. We sacrifice our desires and decisions for the sake of others. Such is the nature of collectivism. A creator needs freedom from any other invention or institution. Such is the nature of creativity. I always thought that you are creative and you would not change your decisions for the sake of others. I'm nothing but disappointed now!
VR: Motivated. Goes to change room and dresses up in the ethnic dress.
[RP vindicated and thanked]

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Scene-6~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
(@ team dinner with colleagues and their kids in a colleague's house)
RP: Hey - this is cool stuff. This trampoline equipment rocks.
VG: Yes! My kids keep playing all the time on it. It's just like a spring. You jump and jump and jump.
RP: I like it. Do you think it tolerates my weight?
VG: Yes - it does. Occasionally, my kids insist that I get into it.
RP: I want to do it then.
VG: No problem.
Everyone else: RP, that is for kids. Not for us.
RP: I'm here to state my terms. I recognize no obligations towards anyone except to respect their freedom and be fair to them. If you feel that this is not for people of your age, you are welcome to sit out. And I take your suggestion as a bonus - but I'll not let it become an onus to my desire.
[ RP jumps and enjoys himself with the kids a lot jumping and dancing. Slowly, one after the other, the colleagues follow and play on the trampoline pad ]

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Scene-7~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
RP: AA, do you want to join me for pool?
AA: Sure! But you playing at office? I can't imagine it.
RP: Yes - I like it. But typically, all the players here are experts and can't make way for me.
AA: I'm not an expert - let's go and play it with AK.
[ AK, RP, AA reach pool table ]
AA: This game is called cut-throat.
RP: I don't want so many rules.
AA: What?
RP: I would like to cut down some of the rules.
AA: But why?
RP: Because I don't like them. I want to play the game like I want to. I don't care about rules put a few hundred years ago.
AA: But that's tradition.
RP: So what? This is my game and I am entitled to play it like I want. I respect your freedom and if you decide that you can't play with me; then please choose it to be so.
AA: OK - let's cut down some rules.
AK: [ not sure what was happening ]

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Scene-8~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
SV: MT, that dessert is so good - why don't you have it?
MT: but....
RP: MT, we are here to have lunch according to our wish. We welcome others suggestions but...
MT, SV, RK: RP, we agree that you read FH in and out and you are an ardent fan of it. But, please leave it aside. That's for people in an ideal world. Come back to this real world...
RP: <సాలె గా - మొదటే ఆ పుస్తకానికి అంత hype ఇవ్వకుండా మంచి బుక్ అని చెప్తే ఒదిలిపొయెది కదా. అక్కడికేదో చిన్నప్పుడు టీకాలు వేయించుకోకపోతే పెద్దయ్యాక డాక్టర్ జాలి పడినట్లు ఎదవ బిల్డ్ అప్ ఎందుకు?> No - I'm not here to oblige others. I'm here to live like what I am. Thanks for your suggestion. I'm leaving now.
MT: Wait until we finish.
RP: N0 - pleasing you is not a part of my agenda. I got to leave now. I have work to do.
Everyone else: [ feel deceived ]

and it goes on...

Later I told them that it was all for fun only for a couple of days to show how I can be and generate fun out of it.

ఇక్కడితో ఈ బ్లాగ్ లో "ఫౌంటెన్హెడీయం" అనే అంకం సమాప్తం.

నా గుండె గుడిలో...

విలన్ అనే సినిమా తెలుగులొ వచ్చింది అని మనలో చాలా మందికి తెలిసి ఉండకపోవచ్చు. ఈ సినిమాలో ఒక పాట నాకు బాగా నచ్చింది. విద్యాసాగర్ (ఈయన అవ్వడానికి తెలుగు వాడైనా అవకాశాలు లేక తమిళ్, మళయాళం రంగాలలో ఉన్నత స్థాయిని చేరుకున్నాడు) చాలా అద్భుతమైన బాణీని అందించాడు. దానికి భువనచంద్ర తనదైన రీతిలో చక్కటి సాహిత్యాన్ని అందించారు. ఈ పాట విన్న వెంటనే నేను అన్నాను - ఇది భువనచంద్ర వ్రాసి ఉండాలి అని!

పాట ప్రతి వాక్యంలోనూ ఒక విషయాన్ని చూపించి, దానికి అతిముఖ్యం ఐన మరొక రెండు విషయాలని చూపించి - "మొదటిది నేనైతే, ఈ రెండింటిలో నువ్వు ఏమిటి?" అని ప్రేయసీప్రియులు ఒకరినొకరు అడగటం ముచ్చటగా ఉంటుంది. నిజమైన భార్యాభర్తలు ఇలాగే ఉండాలేమో అనిపిస్తుంది!

నా గుండె గుడిలో నువు శిలవా? దేవతవా?

శిల లేకపోతే అది గుడే కాదు. అలాగని ఆ శిలలో అందరూ చూసేది దేవతని - అది ఆ శిలకి ఆత్మ. అందుకే ప్రతిష్ఠాపన/ఆవాహన అనే కార్యక్రమం చేసేది. మన హీరో ఏదీ తేల్చుకోలేక అమాయకంగా అడుగుతున్నాడు :)

నా వలపు బడిలో నువు గురువా శిష్యుడివా?

వలపు అనేది నిజంగా ఒక బడే! ఇద్దరు మాత్రమే ఉండే బడి. ఆడపిల్ల గురించి మగవాడికీ, మగవాడి గురించి ఆడపిల్లకీ ఎక్కువ తెలియకపోవచ్చు. పైగా ఇద్దరికీ కొత్తే :) ఇది సైన్సు, మాథ్సు కాదు ఇతరులు వచ్చి లెసన్స్ తీసుకోవడానికి. అందుకే ఇద్దరిలోనూ గురువూ/గుర్విణీ, శిష్యుడు/శిష్యురాలూ ఉంటారు.

నీ పెదవితడిలో నే ముద్దునా మధురిమనా?

ముద్దు గురించి చిన్నపిల్లాణ్ణి నేను చెప్తే ఏం బాగుంటుంది? పైగా అనుభవం నిల్ ఆయే! కానీ ఏదో "వేటూరి అభిమానికి ముద్దు గురించి కూడా తెలియదు అట", అంటే ఆయన మనసు కలత చెందుతుంది అని రెండు ముక్కలు చెప్తున్నాను :) ఒక చిన్న పాపను చూశాము. కళ్ళల్లో కల్మషం లేకుండా, పాలబుగ్గలతో, బోసి నవ్వులతో ఉంది. ఆ పాపను గట్టిగా ముద్దు పెట్టుకున్నాము అనుకోండి. ఆ ముద్దు వలన మన కడుపు నిండదు. కానీ మనసు నిండుతుంది. ఆ క్షణంలో మనసులో ఏదో తెలియని సంతోషం కలుగుతుంది. అది వర్ణించలేము కానీ - అతిపవిత్రమైన, నిర్మలమైన నీటివాగులో నీళ్ళు దోసిట్లో నింపుకుని పొడిగొంతులో పోసుకుంటే ఆ భావం ఎలాగ ఉంటుందో అలాగ ఉంటుంది అని నా అభిప్రాయం. రొమాంటిక్ టచ్ పోయింది - దిశపాయింట్ చేసావు అనుకుంటున్నారా? ఐతే ఇంకో టచ్!

"ఇచ్చిన కొద్దీ ముచ్చట పుట్టే లక్షణముందే ఈ ముద్దులో" అని మన సిరివెన్నెల ఎప్పుడో చెప్పారు. అలాగే "సూరీడే ఒదిగి ఒదిగి జాబిల్లి ఒడిని అడిగే వేళ" అని ముద్దు పెట్టుకోవడాన్ని వేటూరి చెప్పారు. వారి ముందు నేనెంత?

నే విరహమైతే నువు రతివా కోరికవా?

విరహమనేది ఒక తీయని అనుభూతి. కోరుకున్నది దొరకదు, కానీ దొరుకుతుంది అని ఆశ. వెరసి విరిహం. ఈ రెండింటిలో మొదటిది (దొర్కకపోవడం) లేకపోతే అది కలయిక అయిపోతుంది. రెండవది (ఆశ) లేకపోతే అది అది వైరాగ్యం ఐపోతుంది. ఈ రెండూ ఉన్నదే విరహమై మనసులో తీయని బాధ నింపుతుంది. మీకు "బాధ తీయగా ఉండటమేమిటి", అనిపించింది అనుకోండి; నాకు మిమ్మల్ని చూసి బాధపడాలో, జాలి పడాలో అర్థం కాదు.

ఇంతకీ రతికి ఉన్న గుణం - కోరిక కలిగించడం. కోరిక అనేది abstract ఐతే రతి దానికి ప్రతిరూపం.అవి విడదీయలేనివి.

నే పాపనైతే నువు ఒడివా ఊయలవా?

చంటిపాపల్ని వాళ్ళ అమ్మ ఒళ్ళో ఊయలనూపడం చూశారా? పాపలకి మనశ్శాంతిగా నిదుర పడుతుంది. అది "అమ్మ ఒళ్ళో ఉన్నాం", అనే ధీమా; "ఉయ్యాలూగుతున్నాము", అనే సరదా. ఈ రెండింటిలో ఏది లేకపోయినా ఆ చక్కని నిద్ర చేరదు!

నే విందునైతే, నువు రుచివా ఆకలివా?

రుచి చూడాలనే ఆకలి (ఇది వేరే వెర్షన్ :P) పుడుతుంది. ఆకలి ఉంటేనే రుచి తెలుస్తుంది. ఈ రెండింటిలో ఏది తక్కువైనా అక్కడ విషయం నిల్ :)

నే భాషనైతే, నువు స్వరమా అక్షరమా?

కాళిదాసు "వాగర్థావివ సంపృక్తౌ" అని చెప్పినట్టు ఉంది కదా? భాషకి లిపి, మాట చాలా ముఖ్యమైనవి. ఇవి ఙాపకశక్తి, అనుభూతి కి చిహ్నాలు. మనకి ఒక చక్కని విషయం జరిగింది అనుకోండి. అది చాలా రోజులు గుర్తుండిపోవాలి అనుకుంటాము. ఆ అనుభూతి మళ్ళీ మళ్ళీ అనుభవిస్తాము. అలాగే మాట ఒక నిముషం మాత్రమే ఉంటుంది. కానీ అక్షరం ఎప్పటికీ ఉండిపోతుంది.

నే తోటనైతే, ఆమనివా కోకిలవా?

తోటకి అందం పచ్చని చెట్లు, కోకిల స్వరాలు. మన నగరాల్లో రెండూ కరువే అనుకోండి. (నేను పల్లెటూరిని కనీసం కొన్నాళ్ళు అనుభవించాను కాబట్టి చెప్తున్నాను.) పచ్చని చెట్లు లేనిదే కోకిలకి పాడాలనే మూడ్ రాదు. ఆమని తోటలూ, కోకిల పాటలూ విననిదే మనకు (పోనీ నాలాంటి మినీ-కవులకు) మూడ్ రాదు :)

మొత్తానికి ఈ పాట ఒక చక్కని భావంతో నిండి ఉంది. భువనచంద్ర మీద నాకున్న నమ్మకాన్నీ, అభిమానాన్నీ రెట్టింపు చేసింది. గతంలో "కీరవాణి రాగంలో", "పికాసో చిత్రమా" (స్వయమ్వరం), "సుర్యాకిరీటమే" (ప్రేమించుకుందాం రా) వంటి పాటలతో నన్ను మైమరిపించిన భువనచంద్ర ఇంకా చాలా అద్భుతమైన పాటల్ని రాయాలని కోరుకుంటున్నాను.

మొత్తం పాట లిరిక్:

నా గుండె గుడిలో నువ్వు శిలవా దేవతవా?
నా వలపు బడిలో నువ్వు గురువా శిష్యుడివా?
నీ కనుల వడిలో నే కలనా కాటుకనా?
నీ పెదవి తడిలో నే ముద్దునా మధురిమనా?
నీ సొగసు పొగడ నే కవినా కల్పననా?

నే బిడియపడితే నువ్వు గిలివా చెక్కిలివా?
నే విరహమైతే నువ్వు రతివా కోరికవా?
నే పాపనైతే నువ్వు వొడివా ఊయలవా?
నే నిదురనైతే నువ్వు కలవా కౌగిలివా?
నే హృదయమైతే ఊపిరివా సవ్వడివా?

నే గగనమైతే వేసవివా వెన్నెలవా?
నే నదిని ఐతే నువ్వు అలవా అలజడివా?
నే విందునైతే నువ్వు రుచివా ఆకలివా?
నే భాషనైతే నువ్వు స్వరమా అక్షరమా?
నే పాటనైతే నువ్వు శృతివా పల్లవివా?

నే తోటనైతే ఆమనివా కొయిలవా?
నే జంటకొస్తే నువ్వు ఋషివా మదనుడివా?
నే ఎదుట పడితే పిలిచేవా వలచేవా?
నిను నే పిలువకుంటే అలగవా అడగవా?
నను ప్రేమించమంటే తప్పా? ఒప్పా?

త్రివిక్రమ్ పిచ్చి...

నేను త్రివిక్రమ్ శ్రీనివాస్ కి పెద్ద ఫ్యాన్ ని. అతను dialogue సీరియస్ గా వ్రాసిన సరదాగా వ్రాసినా అద్భుతం. ఉదాహరణకి:

ప్రేమ రెండు మనసులకు సంబంధించిన విషయం. పెళ్లి రెండు కుటుంబాలకు సంబంధించిన విషయం" (సంతోషం)

"యోగా కావలిస్తే నా దగ్గరకు రండి. బాగా కావలిస్తే వాడి దగ్గరకు వెళ్ళండి" (జల్సా)

ప.క: "urgent ఆ, important ఆ?"
అలీ: "serious". (జల్సా)

వయసైపోయిన సినిమా హీరోలు అందరూ రాజకీయనాయకులు అయిపోయినట్లు, ఫెయిల్ అయినపోయిన ప్రేమికులందరూ ఫ్రెండ్స్ అయిపోలేరు. (చిరునవ్వుతో)

తాజ్మహల్, చార్మినార్, నా లాంటి కుర్రాళ్ళు - చూడటానికే, కొనడానికి మీరు సరిపోరు. (నువ్వే నువ్వే)

జ్యోతిలక్ష్మి డాన్స్ చేసినట్లు - వినిపించి వినిపించనట్లు, కనిపించి కనిపించనట్లు మాట్లాడుకుంటున్నారు ఎందుకు రా? (అతడు)

నీ కాపురం బాగుండాలని ఆ గోపురానికి దణ్ణం పెట్టుకుంటున్నాను. (నువ్వు నాకు నచ్చావ్)

వెంకి: అప్పు ఇచ్చి వడ్డీ ఆసించచ్చు. హెల్ప్ చేసి థాంక్స్ ఆశించకూడదు.
బ్రాహ్మి: ఇన్నాళ్ళ బట్టి పాలస్ లో ఉంటున్నాను సర్. రాజును ఇప్పుడు మొదటిసారి చూస్తున్నాను సర్. (మల్లీశ్వరి)

ఏదో తెలియని అదృశ్యశక్తి మనలని భూమిలోకి తోసేస్తోంది అని నీకు అనిపించిందా? (జల్సా) (పైన ఉన్నా లైన్స్ అన్నీ ఒక ఎత్తు ఐతే - ఈ లైన్ మరొక ఎత్తు. ఇది నిజంగా నా మనసుని తాకిన లైన్. చిన్నప్పటినుండి ఏదో మంచి జరుగుతుంది, ఏదో ఆనందం కలుగుతుంది అనుకునే కొంతమందికి అది చాలా రోజులు దక్కదు. ఎంతో కష్టపడతారు. ఏదో సాధించాలనుకుంటారు. కానీ చివరకు - అది ఏదో అయిపోతుంది. ఎందుకు ఇలాగ జరుగుతోంది? మనకే ఎందుకు ఇలాగ జరుగుతోంది. చుట్టూ అందరూ బాగున్నారు కదా? అనే ప్రశ్న వేధిస్తుంది. ఆ ఫీలింగ్ అంతటినీ - ఒక్క లైన్ లో చెప్పాడు).

ఇలాగ చెప్పుకుంటూ పొతే ఒక పుస్తకం వ్రాయచ్చు. డైలాగ్ ఎంత పెద్దది అన్నది పాయింట్ కాదు. కానీ, అది ఎంత పంచ్ ఇచ్చింది అన్నది ఇమ్పోర్తంట్!

ఇదే పిచ్చి నాకూ పట్టుకుంది :) అంటే, నన్నుinspire చేసింది. అందుకే ఈ మధ్యన క్రిస్ప్ పంచ్ లైన్స్ ఇస్తున్నాను :)

కాబ్ లో వెళ్తున్నాము. ఒక తమిళ్ కొలీగ్, ఒక హిందీ కొలీగ్ కూర్చున్నారు. ఎందుకో "ముర్గా" అనే పదం వచ్చింది. అది విని నేను కొంచం వెరైటీ గా ఫీల్ అయ్యాను. అప్పుడు అన్నాను.
Me: "I suspect there is some miscommunication here. There are two murgaa's - one Thamizh Muruga, another is Hindi murgaa."

North Indian: "What is the difference?"

Me: "Thamizh murugaa is whom people pray. Hindi murgaa is what becomes prey".

తమిలులందరూ ఒక్క సారి నవ్వేసారు. హిందీ వాడికి అర్థం కాలేదు నా పంచ్ డైలాగ్.

అలాగే ఈ మధ్యన కొంచం ప్రాస కూడా పెంచాను. పంచ్ కోసం.

"వాడి సుడి సుమీత్ మిక్సీ లాగా తిరుగుతోంది రా"

"ఇల్లనే equation లో waste కంటే variable గానూ, constant కంటే coefficient గానూ ఉండటం మంచిది" (ఈ dialogue విన్న audience లో ఒకరి కళ్ళల్లో నీళ్లు తిరిగాయి :P)

"సామాన్యుడి సరదా చమ్మకాయ అంత ఉంటే దుర్మార్గుడి దూల దోసకాయ అంత ఉంటుంది"

"రాముడు, కృష్ణుడు, రామకృష్ణుడు, వివేకానందుడు - వీళ్ళు నాకు స్ఫూర్తి. నవల్లలో నాయకులూ, సినిమాలలో హీరోలు వినడానికి, చూడటానికి బాగుంటారు."

"చాలా మంది అమాయకులు రుచి ఆహారంలో ఉంటుంది అనుకుంటారు. అది ఆకలిలో ఉంటుంది అని తెలియక. అలాగే ఆనందం అనేది అనుభవించడంలో లేదు. ఆరాధించడంలో ఉంది."

"విజయవాడ స్టేషన్ లో ట్రైన్లు, విశాఖపట్నం సముద్రంలో అలలు, మనిషి జీవితంలో కష్టాలు - అలాగా వస్తూనే ఉంటాయి."

నవరససుమమాలికా...

మేఘసందేశం సినిమాకి చాలా నంది అవార్డ్లు, జాతీయ అవార్డు కూడా వచ్చాయి. ఈ చిత్రంలో సంగీతం, సాహిత్యం చక్కగా ఉన్నాయి. ఈ సినిమాలో వేటూరి వ్రాసిన పాటలలో కాస్త సంస్కృతపదాలు ఎక్కువ పడటంతో, కృష్ణశాస్త్రి గారి పాటల (ఆకులో ఆకునై) పక్కన కొంచం కష్టంగా ఉన్నాయి అనిపిస్తుంది. ఏదేమైనా రమేష్ నాయుడు గారి సంగీతం, వేటూరి గారి సాహిత్యం కలిసి రసికులకు మహదానందం కలిగిస్తాయి. వీటిలో నాకు నచ్చినది, జీవితాంతం మెచ్చుకునేది ఒక పాట ఉంది. అది "నవరస సుమ మాలికా..." అనే పాట. అందులో ఒక భావకవి ఎలాగ తన ప్రేయసిని వర్నిస్తాడో వేటూరిని చూసి తెలుసుకోవాలి సుమీ అనిపిస్తుంది.

ఈ పాట గురించి ఎంత చెప్పినా తక్కువే - సంస్కృత పదాల వెల్లువ! భావుకత పెల్లుబిగి ప్రవహించింది! తనకు గురుతుల్యులైన త్యాగయ్య, అన్నమయ్య, క్షేత్రయ్యలను తలుచుకుంటూ మొదలుపెట్టాడు మహానుభావుడు. ఎంతని చెప్పను, ఏమని చెప్పను ఈ పాట గురించి.


నవరససుమమాలికా, నా జీవనాధారనవరాగమాలికా...
త్యాగయ్య, క్షేత్రయ్య, అన్నమయ్య తెలుగింటిలోన వెలిగించిన నాదసుధామయరసగీతికా

అందాలు అలలైన మందాకినీ, మందారమకరందరసవాహినీ
ఆమె చరణాలు అరుణకిరణాలు, ఆమె నయనాలు నీలగగనాలు
ఆ జవ్వనాలు నా జన్మకు దొరికిన నైరుతి ఋతుపవనాలు
ఆ చిరునవ్వు లేత నెలవంక దిగివచ్చెనేమ ఇల వంక!

అందాలే అలలుగా సాగే గంగాదేవి అనే పోలిక నాకు బాగా నచ్చింది. "మందారమకరంద" అనే సమాసం మరే కవి వాడినా నేను కోప్పడేవాడిని , "ఇది పోతనకే చెల్లుతుంది. దానిని ఎవరూ తిరిగి వాడటానికి అర్హులు కారు", అని. కానీ వేటూరి మొత్తం సంస్కృతంలో వ్రాసి నా నోటికి తాళం వేసేసాడు.

కృష్ణశాస్త్రి కవిత్వానికి ఏ మాత్రం తీసిపోలేదు నేను అన్నట్టుగా - తన కవిత్వంతో ప్రకృతిని ప్రతిష్టిమ్పజేసాడు. నది-అలలు, పువ్వు - తేనె, సూర్యుడు - కిరణాలు, గగనం - నీలం ఇలాగ ప్రకృతి సౌందర్యాన్ని వర్నించుకుంటూ వచ్చాడు. అయ్యింది కదా - జవ్వననికి ప్రాస ఏమి పెడతాడురా అనుకునే సమయానికి - బహుశా, "నీకు అంత అవకాశం ఇవ్వను. నా స్థాయి వేరే ఉంది", అన్నట్టు: "నైరుతి ఋతుపవనాలను", గుర్తు చేసాడు (చల్లని గాలులు). ఇక జాబిల్లిని ఎందుకు వదుల్తాను అంటూ - చిరునవ్వుతోనే విసిరాడు చిరప్రయోగం (ఎప్పటినుండో ఉన్న, ఎప్పటికీ ఉండిపోయే ప్రయోగం).

శృంగారరసరాజకల్లోలినీ, కార్తీకపూర్ణేందు కల్హారినీ
ఆమె అధరాలు ప్రణయమధురాలు, ఆమె చలనాలు శిల్పగమనాలు
ఆ దర్శనాలు నా జన్మకు మిగిలిన సుందరసుఖతరుణాలు
ఆ కనుచూపు నాకు కడదాక పిలుపైన లేని ప్రియలేఖ!

ఇక్కడ మళ్ళీ సంస్కృతంలో చెడుగుడు. "శృంగారరసం ప్రవహించే మహానది", "కార్తీకపున్నమిలో కలువ", అంటూ తన ప్రియురాలిని ఉబ్బితబ్బిబ్బు చేసేసాడు. ఆమె పెదవులు మొహంతో నిండిన మధురాలు! ఆమె దర్శనం దొరికిన ప్రతిక్షణం అతని జన్మలో గుర్తుపెట్టుకోదగినంత గోప్పదిట! కనుచూపుతోనే ప్రేమలేఖలు వ్రాసేసి రాయబారాలు నడిపెస్తోందిట.

ఇలాటి పాట విన్న అమ్మాయి (తెలుగు పిల్ల ఐతే అనుకోండి) ఎవరైనా అసలు ఎక్కడికో వెళ్ళిపోతుంది అని నా నమ్మకం. అలాంటి పాటలు వేటూరి ఒకటో రెండో వ్రాయలేదు. అనేకానేకాలు వ్రాసాడు.

హడావుడిలో పడి రమేష్ నాయుడు గారిని మర్చిపోతే సరస్వతీ దేవి నన్ను క్షమించదు. (సరస్వతీ దేవి ప్రస్తావన తీసుకురావడానికి ఒక కారణం ఉంది - అది మళ్ళీ టప లో చెప్తాను). రమేష్ నాయుడు గారి సంగీతం లంగా-వోణీ వేసుకున్నతెలుగింటి పిల్లని గుర్తు చేస్తుంది!