Sunday, August 1, 2010

ఉపమేయోపమాలంకారము

వ్యాకరణం -> అలంకారాలు -> అర్థాలంకారాలు -> ఉపమేయోపమాలంకారము


లక్షణం: పర్యాయేణ ద్వయోస్తచ్చేదుపమేయోపమా మతా
వివరణ: రెండు వస్తువులను ఒకదానికి ఒకటి ఉపమానంగా వాడితే అది ఉపమేయోపమానం అవుతుంది.

ఉదా:- (చంద్రాలోకం, రచన: ఆడిదము సూరకవి)
ఓ రాజా! నీయందు ధర్మము అర్థము వలెను, అర్థము ధర్మము వలెను శ్రీమంతములు.

ఇక్కడ ధర్మము, అర్థము అని రెండు వస్తువులు ఉన్నాయి. మొదట, "ధర్మము అర్థము వలెను శ్రీమంతము" అన్నప్పుడు: ధర్మము ఉపమేయము, అర్థము ఉపమానము. తఱువాత, "అర్థము ధర్మము వలెను శ్రీమంతము" అన్నప్పుడు: అర్థము ఉపమేయము, ధర్మము ఉపమానము. ఈ విధంగా రెండు వస్తువులను ఒకదానికొకటి ఉపమానంగా వాడటాన్ని ఉపమేయోపమాలంకారము అంటారు.


ఉదా:- (కావ్యాలంకారసంగ్రహం, రచన: రామరాజభూషణుడు)
ఆ నరసింహునికి ఈ నరసింహరాయలు సాటి. ఈ నరసింహరాయలుకు ఆ నరసింహుడు సాటి.


ఉదా:- (చిత్రం: నీ స్నేహం, రచన: సిరివెన్నెల)
వివరిస్తున్నది అద్దం, మన అనుబంధానికి అద్దం; నువు నాలాగా నే నీలాగా కనిపించడమే సత్యం.


చలనచిత్రాలనుండి నాకు ఉదాహరణలు ఆట్టే తెలియవు. చదువర్లకు తెలిస్తే చెప్పగలరు.

1 comment:

చింతా రామ కృష్ణా రావు. said...

धर्मॊ अर्थैव पूर्ण श्री रर्थॊ धर्मयिव त्वयी.