కిట్టు కథలు - పెళ్ళికానుకలు

అసలు పెళ్ళి అనగానే అందరికీ గుర్తొచ్చేవి షరామామూలే. కిట్టుకు మటుక్కు, పెళ్ళి హడావుడి కంటే పెళ్ళయ్యాక జరిగే ఒక తంతు మాత్రం మహాముచ్చటగా అనిపిస్తుంది. హన్నన్నా - తప్పుగా అనుకోకండి! నేనంటున్నది పెళ్ళికొడుక్కీ, పెళ్ళికూతురికీ వచ్చే బహుమతులను తెరిచి చూస్తూ ఉండటం గురించి. ఇది అంటే కిట్టుకు ఒక అది కలగడానికి కారణం తన మేనమామ కొడుకు పెళ్ళి లో ఎదురైన ఒక అనుభవం. ఆ పెళ్ళి జరుగుతున్నంత సేపూ కిట్టు వాళ్ళ తాతయ్యగారి (మాతామహుడు) పక్కనే ఉన్నాడు. పెళ్ళయ్యాక ఎవరి గొడవలో వాళ్ళుండగా తాతయ్య కిట్టును పిలిచి, "ఒరేయ్, వెళ్ళి ఆ బహుమతులబుట్ట పట్టుకురా అన్నారు" (పెళ్ళికూతురిని తీసుకురావడానికి వాడే బుట్ట తరువాత బహుమతులబుట్ట అవుతుందిలెండి). సరే అని కిట్టు నెమ్మదిగా కొన్ని కొన్ని చప్పున అన్నీ తీసుకుని వచ్చాడు. తాతయ్య ఆయన పడకగదిలో పడకకుర్చీలో వెనక్కి ఆనుకొని ఆ కుర్చీ చేతుల మీద ఒక కాగితం పెట్టి, కలంతో "శ్రీరామ" వ్రాశారు. "ఈ సారి ఒక్కోటీ తీసి ఏముందో చూసి నాకు లెక్క చెప్పు", అన్నారు. కిట్టు మొదలెట్టబోతుంటే, "ఆగు, చిన్న చిన్న coverలన్నీ మొదట తెరిచి చూడు", అన్నారు. సరేనని కిట్టు ఒకటి తెరిచాడు - అందులో నూటపదహార్లున్నాయి. ఆ cover పైన ఉన్న పేరు, సంఖ్య చెప్తే తాతయ్య నెమ్మదిగా ఎక్కించుకుంటున్నారు. ఇలాగ కొంతసేపు సాగింది.

అప్పటికీ cover పట్టుకోగానే అందులో ఎంత ఉందో తెలిసిపోతోంది కిట్టుకు. cover లు చింపడం మీద మిగులు ఆత్మవిశ్వాసం కలిగి పరపరా చింపేస్తున్నాడు. ఒక్క నిముషం తాతయ్య కాగితం మీద దృష్టి కిట్టు చేతుల మీదకు మరల్చారు. వెంటనే కిట్టుకు అర్థమైంది ఏదో తప్పు జరుగుతోంది అని. తాతయ్య కిట్టుకేసి చూసి - "నువ్వు ఒక పది నోటైనా చింపకుండా ఈ రోజు మన లెక్క తేలదుర", అన్నారు. "ఛఛ! తాతయ్యది చాదస్తం. ఇంకా నేను పదో తఱగతి అనుకుంటున్నారు. ఇప్పుడు నేను software-engineerని", అనుకుని - "అబ్బే లేదు తాతయ్య", అని ఒక వెకిలి నవ్వు నవ్వి తప్పించుకున్నాడో లేదో అదే జరిగిపోయింది. తిడతారు ఏమో అనుకుని బేల మొహం వేసుకుని, నాలుక కరుచుకుంటూ - "తాతయ్యా...", అన్నాడు. ఆయన తల తిప్పకుండా, "చెప్పానా - సరే అది మీ పెద్దన్నయ్యకి ఇవ్వు - వాడి bank లో మార్చుకుని తీసుకొస్తాడు", అన్నారు. "ఓహో, ఇంకా నోటు చిరక్కుండానే నోటు చిరిగితే ఏం చెయ్యాలో ఆలోచించారు అన్నమాట", అనుకుని ముక్కున వేలేసుకున్నాడు కిట్టు. మఱి ముప్పై పెళ్ళిళ్ళు చేయించిన అనుభవం తాతయ్యది, మొదటిసారి పెళ్ళిని విహంగవీక్షణంగా కాకుండా వియ్యాలవారి పక్షంగా చూస్తున్న శైశవం కిట్టుది.

ఇంతలో ఒక cover చాలా బరువుగా ఉంది - తెరిచి చూశాడు. అందులో పదివేలు ఱొక్కం ఉంది. కిట్టు నివ్వెరపోయాడు. దాన్ని తాతయ్యగారికి చూపించాడు. తాతయ్య కుర్చీలోంచి ముందుకు వంగి  "అబ్బో, ఎవర్రోయ్" అన్నారు. కిట్టు పేరు చదవగానే, "ఓహో, వాడా!", అన్నారు. ఇంతలో coffee ఇవ్వడానికి గదిలోకి కిట్టు మేనత్త భార్యకు (పెళ్ళికొడుకు తల్లి) అది చూస్తూనే ముఖం వెలిగిపోయింది. కిట్టు తాతయ్య ఒక చిరునవ్వు నవ్వి, "వీడు 1990లో దివాళా తీశాడురా. అప్పుడు నా దగ్గరకు వచ్చాడు - నాకు వాడి నిజాయతీ,వ్యాపరమెలకువల మీద నమ్మకం ఉంది. blank-cheque వ్రాశిచ్చి 'నువ్వెప్పడికైనా గొప్పవ్యాపారస్థుడవౌతావురా' అని చెప్పి ఇచ్చాను. వాడు కళ్ళమ్మట నీళ్ళు పెట్టుకుని వెళ్ళాడు. నా నమ్మకం ఋజువైంది - వాడు మళ్ళీ పోయిందంతా సంపాదించుకున్నాడు. అందుకే ఇలాగ వాడి కృతజ్ఞతను చెప్పుకుంటున్నాడు", అన్నారు. ఆ రోజుకు కిట్టు తాతయ్య దగ్గరనుండి నేర్చుకోవలసిన పాఠం నేర్చుకున్నాను. ఇంకేదొచ్చినా అదనమే. ఒక్కసారి ఆయన కోడలి వైపు చూసి "వాడికి ఆ cheque ఇచ్చిన రోజు నువ్వేమన్నావే అమ్మాయి?", అన్నారు. ఆవిడ ముఖం ఇంకా సంతోషం నుండి తేరుకోలేదు. "ఊ", అని ఒక నవ్వు నవ్వి వెళ్ళిపోయింది. "ఈ సారి వాళ్ళు ఇంటికి వస్తే పింగాణీ glassలో పరమాన్నం పెడుతుంది మీ అత్తయ్య", తాతయ్య అన్నారు నవ్వుతూ.

"coverలన్నీ అయిపోయాయి తాతయ్య", అన్నాడు కిట్టు. "ఈ సారేం...చిన్నచిన్న డబ్బలతో ఉన్న gift-packలు తెరువు. అరచేతిలో పట్టాలి", అన్నారు. ఆయన కాగితంలోకి తొంగి చూశాడు కిట్టు - ఆయన రెండు అడ్డగీతలు గీసి ఇదివరకు చెప్పిన సంఖ్యల మొత్తాన్ని అక్కడ వ్రాశారు. కిట్టు జాగ్రత్తగా gift-packలు తెరుస్తూ ఉన్నాడు. మొదటిదాంట్లో ఒక వెండి కుంకంభరిణ ఉంది. అది చూస్తూనే తాతయ్య "right, ఊహించాను", అన్నారు. నెమ్మదిగా, అలాంటివాటిల్లో కిట్టు నాలుగు భరిణలు ఉండే పసుపుకుంకుమల stand, చిన్న చిన్న దేవతావిగ్రహాలు మొదలైనవి చూశాడు. ఇక అలాంటివి లేవు. మఱికొంచెం పెద్దవి వచ్చాయి. తాతయ్య ఈ విషయం గమనించి ఒక దాన్ని చూసి, "ఏమిటి బాబూ, వినాయకుడి ప్రతిమా?" అని అడిగారు. తెరిచి చూస్తే అదే. "సరే, అది జాగ్రత్తగా ఆ packలోనే ఉంచేయ్. ఇప్పటికే ఇంటినిండా అవే ఉన్నాయి.", అన్నారు. ఈ సారి ఒక పుస్తకం పరిమాణంలో ఒక pack ఉంది. అది కూడా చూస్తూ, "శాయీ బాబా పటమో, photo-frame ఓ అయ్యి ఉంటుంది", అన్నారు. అది దేవత చిత్రం కలిగిన ఒక photo-frame. ఇంక మరికొద్ది పెద్దవి వచ్చేసరికి, "ఇది hot-pack అయ్యుంటుంది, ఇది cup-saucer pack అయ్యుంటుంది", అని అన్నీ చెప్పేస్తూనే ఉన్నారు. కిట్టు ఇంక packetలు తెరవడం కంటే తాతయ్య చెప్పినదాన్ని బట్టి, అది తెరవకుండా వేరే పెళ్ళిళ్ళకు పేరు మార్చి ఇచ్చెయ్యవచ్చు అని నిర్ణయించుకున్నాడు. మొత్తానికి అన్నీ పూర్తయ్యాక, పెద్దపెద్ద వస్తువులని అటక మీదకు చేర్చేదాక తాతయ్య పని చెప్పారు. మధ్యలో మళ్ళీ కిట్టువాళ్ళ అత్త వచ్చింది. "అమ్మాయి, నీ మేనల్లుడు చాలా కష్టపడ్డాడు, ఒక coffee పట్టుకురా", అన్నారు.

అంతా బానే ఉంది కానీ, కిట్టుకు ఒక సందేహం కలిగింది. తాతయ్య ఇంత ధనవంతులు కదా, స్వశక్తి మీద నమ్మకం కలిగిన వ్యక్తి కదా - మఱి కట్నం ఎందుకు తీసుకున్నారు? అని ఆ అనుమానం. "ఇంకేమిటి నాన్న, సంగతులు?", అన్నారు తాతయ్య. "తాతయ్యా, మీరు కట్నం తీసుకున్నారా?", అని అడిగాడు కిట్టు. "నా పెళ్ళి సమయానికి మేము చాలా బీదవాళ్ళం. కట్నం అడిగితే మీ అమ్మమ్మే - 'నీ మొహానికి నేనే ఎక్కువ!' అనేసేదిరా. ఐనా మా మాఁవగారి దగ్గరా డబ్బులేదురా. జోగీ జోగీ పూసుకుంటే బూడిద రాలింది అన్నట్టు", అని నవ్వారు. కిట్టు కూడా నవ్వి, "మఱి మావయ్య పెళ్ళికి?", అని ప్రశ్నను కొనసాగించాడు. "లేదు నాన్న. నాకు ఎవరి సొమ్మూ వద్దు. నేను కట్నం కావలన్నాను అనుకో, వాడెవడో కూతురు పెళ్ళికోసం బల్లలకింద చేతులు పెట్టో, వ్యాపారంలో మోసం చేసో, అప్పు చేసిన దుఃఖంతోనో ఆ డబ్బు తీసుకొచ్చి నా బిడ్డకు ఇస్తాడు. అది వాడికి క్షేమం కాదు. అయినా సమర్థత ఉన్నవాడికి పరాయివాడి సొమ్మెందుకురా", అన్నారు. కిట్టుకు సంతోషం కలిగింది. "మఱి ఇప్పుడు ఎందుకు తీసుకుంటున్నారు?", అన్నాడు కిట్టు. గట్టిగా నవ్వారు తాతయ్య. "నాన్న, నీకు ఇక్కడ ఒక సూక్ష్మం తెలియదురా", అన్నారు. ఆగి, లేచి నిలుచుండి డబ్బాలోంచి చుట్ట తీసి గోడకేసి చూస్తూ fan ఆపమని సైగ చేశారు. కిట్టు ఆ పని చేస్తూ, తాతయ్యకేసి చూశాడు. ఒక్కసారి బలంగా పొగ పీల్చి, నెమ్మదిగా అది బయటకు వదులుతూ, తాతయ్య అన్నారు, "నాకు కట్నం తీసుకోవాలని ఎప్పుడూ లేదు. మీ మావయ్య పెళ్ళప్పుడు మీ అమ్మమ్మ ఎప్పుడూ నా విషయాలలో కలగజేసుకోలేదు. అది ఒకవేళ అడిగినా, 'నువ్వేం తెచ్చావే నీతో' అని నోరు మూయించేసేవాడిని. మరి ఇప్పుడు జరిగేది నా కొడుకు పెళ్ళి కాదు - వాడి కొడుకు పెళ్ళి. మరి పెళ్ళికొడుకు తల్లిదండ్రులేమంటున్నారో చూసుకోవద్దు?", అన్నారు. కిట్టుకు విషయం అర్థమైంది. "అందరూ వాళ్ళ గతాన్ని గుర్తు పెట్టుకుంటారా? ఐనా అందులోనూ మనం కొంత సామం ఉపయోగించాము.", అని ఒక చిరునవ్వుతో అన్నారు.

"అదొక్కటే కాదు - ఇక్కడ ఇంకో విషయం ఉంది. నాకు ఒక్కడే కొడుకు. ఆడబిడ్డలందరికీ పెళ్ళిళ్ళు చేసేశాను. మరి వాడికి ఇద్దరు కొడుకులు. ఇద్దరికీ ఒకే స్థోమత ఉన్న కుటుంబం నుండి పిల్లలు రావాలని లేదు కదా? కట్నం తీసుకున్నాం అనుకో కలిగిన ఇంటి పిల్ల దగ్గరనుండి ఒకింత తక్కువ తీసుకుంటే రేపు 'నేను ఉన్న ఇంట్లోంచి వచ్చానూ, అని అదంటే మఱొకత్తి, 'నేను ఎక్కువ తీసుకొచ్చానూ అంటుంది. సరిపోదూ?", కిట్టుకు పూర్తిగా అర్థం కాలేదు. కానీ, ఇది పూర్తిగా తాతయ్య అంగీకారంతో జరుగుతున్నది కాదు అని అర్థమయ్యి తల ఊపాడు. "ఐనా - నాకూ ఆడపిల్లలున్నారురోయ్! అందుకే నేను ఇంకో తండ్రిని ఇబ్బందిపెట్టను. మీ పెద్దమ్మ పెళ్ళినాటికి నా దగ్గర ఆస్తి లేదు. మఱి నాకు తెలియదా ఆ బాధ?", అని కిట్టు కళ్ళల్లోకి కళ్ళు పెట్టి చూస్తూ, తూకం నెత్తిన ఉండే సూది లాగా తలను అటూ ఇటూ ఊపారు. కిట్టు అవునన్నట్టు తల ఊపాడు. "కట్నం పది దగ్గర మొదలైందిరా", అని ఆయన అంటుంటే కిట్టు నమ్మలేనన్నట్టుగా చూశాడు. "మఱి నేను సామం వాడి ఒకటిన్నరకు దించాను", అనగానే కిట్టు అదెలాగ అన్నట్టు చూశాడు.

"పెళ్ళి వాళ్ళ ఊళ్ళో జరగడం రివాజు. అలాగ జరిగితే మన వ్యాపరంలో భాగస్వాములు, మన దగ్గరకు వచ్చే customerలు, మనకు సరుకులు ఇచ్చే supplierలు వీళ్ళెవరూ రావడం వీలు కాదు. మఱి వీళ్ళందరూ వస్తేనే వాళ్ళకు మనం గుర్తుంటాము కదరా. అది వ్యాపారసూక్ష్మం. అందుకని పెళ్ళి మా ఊళ్ళో చెయ్యమని చెప్పి మూడు కట్నం కోసేశాను. మన బంధువులందరూ ఈ ఊళ్ళోనే ఉన్నారు. మనవాళ్ళందరికీ ticketల ఖర్చు మిగులు. మఱి వాళ్ళందరూ లేకుండా పెళ్ళెలాగరా?", అన్నారు. ఇంతలో కిట్టు, "తలకో వెయ్యినూటపదహార్లు ఇస్తారు అని వేసుకున్నా వాళ్ళకి రాను పోనూ ticketలే ఖర్చవుతాయి", అన్నాడు. తాతయ్య గట్టిగా నవ్వుతూ, "అదీ నిజమే. ఆ డబ్బు వాళ్ళు మనఃపూర్వకంగా పెళ్ళికొడుక్కి ఇవ్వాలి గానీ, ప్రయాణం చేస్తే ఎవరికిచ్చిన సొమ్ము? ఈ ఊళ్ళో మనం ఎన్ని పెళ్ళిళ్ళు చేశామురా? మనకు షామియానాల నుండి బ్రహ్మగారి వరకు అన్నిటిలోనూ discount ఉంది. వియ్యంకుణ్ణి వాళ్ళకు పరిచయం చేశాను. ఆయనకు ఈ ఊళ్ళో కూడా బోలెడు బంధువులున్నారు. సులువైపోలేదు. ", అన్నారు.

కిట్టు "ఇంకా?" అన్నట్టు చూశాడు. తాతయ్య మంచినీళ్ళకోసం సైగ చేస్తే కిట్టు అక్కడ ఉన్న మఱచెంబులోంచి నీళ్ళను గ్లాసులోకి ఒంపి అది అందించాడు. అది త్రాగాక తాతయ్య, "మనకు cash ఐతే ఆదాయపన్ను శాఖ సమస్య అవుతుంది అని చెప్పి, మూడు పెట్టి మీ అమ్మాయికి నగలు చేయించి ఇచ్చెయ్యండి అన్నాను", అన్నారు. మఱి ఇందులో తగ్గించిందేముంది అన్నట్టు చూశాడు కిట్టు. "మనం మూడంటే వాళ్ళు మూడు పెట్టి చేయిస్తారా? అందులో ఎంతో కొంత తగ్గుతుందిలే - అయినా వాళ్ళు చిన్నప్పటినుండి అమ్మాయికి చేయించినవే పంపిస్తారు.", అన్నారు. కిట్టు నవ్వుకుని, "ఎన్ని పెళ్ళిళ్ళు చేసిన/చూసిన అనుభవమో!", అనుకున్నాడు. "మరి మిగతాది", అన్నాడు కిట్టు. "వాళ్ళ బంధువులు ఎంతమంది ఉంటారో లెక్కేశాను. ఒక ఐదువందలమందిదాక వస్తారు అని చెప్పారు. కుటుంబానికి వెయ్య వేసుకున్నా రెండు లెక్క తేలింది. వియ్యంకుణ్ణి పిలిచి అమ్మాయి పేరున వచ్చిన వస్తువులు అమ్మాయితో పాటు వస్తాయి - డబ్బులే ఆయనకు వస్తాయి అని చెప్పాను. వాళ్ళవాళ్ళందరికీ ఆ విషయం తెలిసి డబ్బులే ఇచ్చారు. మఱి అది ఆయనకు కలిసి వచ్చినట్టేనా?", అన్నారు. కిట్టుకు చుక్కలు కనబడటం మొదలైంది. శ్రీకృష్ణరాయబారంలాగా, "అసలు ఈయన ఎవరి పక్షం మహప్రభో?" అని నివ్వెరపోతూ చూశాడు. "ఇంకెంత మిగిలిందిరా?", అన్నారు తాతయ్య. కిట్టు, "రెండు తాతయ్య. సరిపోయింది.", అన్నాడు కిట్టు. లెక్క తెగింది కదా అనుకుని గుక్క తిప్పుకోబోతుంటే, "ఇంకా లేదు, చెప్తాను విను", అని నెమ్మదిగా నడుం వాల్చారు తాతయ్య.

"మిగిలిన రెండు ఆమె పేరునే fixed వెయ్యమన్నాను. ఆ విషయం కూడా పెళ్ళి తఱువాత చూసుకుందాం అన్నాను. దానితో ఆయన మన చేతికి ఇవ్వాల్సిందీ లేదు, మనం ఆయన చేతికి ఇవ్వాల్సిందీ లేదు. లెక్క సరిపోయింది ఇప్పుడు", అన్నారు. కిట్టు మనసులో ఏదో తెలియని ఉత్సాహం కలిగింది, ఏదో వెల్తి పూరింపబడింది, సుమారు రెండుతులాల బరువు గుండెలోంచి తీసేసినట్టు అనిపించింది. తాతయ్య కనబడటానికి ఆరడుగుల ఆజానబాహువు. ఈ చర్చతో ఆయన ఎత్తు ఇంకా ఎక్కువగా అనిపించడం మొదలైంది. "సరే, నేను కాసేపు పడుకుంటాను. నాలుగవుతూనే లేపెయ్. భక్తి TVలో మంచి ప్రసంగం వస్తుంది. నువ్వు వెళ్ళేటప్పుడు light కట్టేయ్", అని జోడించిన అరచేతుల్లోకి చూస్తూ నమస్కరించుకుని ఆవలించారు. కిట్టు light కట్టి తలుపు వైపుగా వెళ్తుంటే, "నేను చెప్పిన లెక్కలు వంటింటి దాక చేరితే మీ అత్తయ్య నీకు sweetలు, నాకు చీవాట్లూ పెడుతుంది", అన్నారు. ఒక చిరునవ్వు నవ్వి, "అబ్బే...లేదు తాతయ్యా", అని కిట్టు తలుపు దగ్గరకేస్తుండగా ఆ తలుపు పక్కగా ఉన్న తాతయ్య తాతయ్య చుట్టలడబ్బా, మఱచెంబూ చూశాడు. తనకు ఊహ తెలిసినప్పటినుండీ తాతయ్య అవే వాడుతున్నారు అన్న విషయం మఱొక్కసారి గుర్తొచ్చింది.