Sunday, January 2, 2011

అతిశయోక్త్యలంకారం (hyperbole)

వ్యాకరణం -> అలంకారాలు -> అర్థాలంకారాలు -> అతిశయోక్త్యలంకారం

వివరణ: ఒక విషయాన్ని ఉన్నదాని కంటె ఎక్కువ చేసి చెప్పడాన్ని అతిశయోక్త్యలంకారం అంటారు.

ఇది మనందరికీ తెలిసినదే. నిత్యజీవితంలో మనం మాట్లాడే చాలా జాతీయాలు, ఛలోక్తులు, సామెతలు ఈ అలంకారాన్ని ధరించినవే.

ఉదా:- అక్కడ ఉన్న జనసందోహానికి ఇసుకేస్తే కిందకు రాలదనుకో
వి: నిజానికి ఎంతమంది జనం ఉన్నా ఇసుకరేణువు జారి క్రిండ పడతాయి. కానీ, అంత జనంతో ప్రదేశం కిక్కిరిసిపోయింది అని చెప్పడానికి ఇలాగ అంటాము.

ఉదా:- వాడు పట్టిందల్లా బంగారమే

ఉదా:- (మనుచరిత్ర - అల్లసాని పెద్దన)
అటఁ జని కాంచె భూమిసురుఁ డంబర చుంబి శిరస్సర్ఝజరీ (...)
వి: ప్రవరుడు (బ్రాహ్మడు) హిమాలయాలను సందరిశించడాన్ని వివరిస్తున్నాడు కవి. అక్కడ ప్రవరుడు ఆకాశాన్ని ముద్దాడుతున్న పర్వతశిఖరాలను చూశాడు అని భావం. నిజానికి ఎంత పర్వతశిఖరమైనా ఆకాశాన్ని తాకదు. కానీ, కవి ఈ ప్రయోగం ద్వారా పర్వతశిఖరాలు ఎత్తైనవి అని తెలిపాడు.

చలనచిత్రాలలో అతిశయోక్తులు మనం చూస్తూనే ఉంటాము. కథానాయకుడు ఒక్క దెబ్బ కొడితే దుండగీడు నాలుగైదు గజాల దూరంలో పడటం స్పష్టమైన అతిశయోక్త్యలంకారం. ఇక పాటల్లో కూడా చాలానే ఉన్నాయి.

ఉదా:- (సూర్య ఐ.పీ.ఎస్, రచన: సిరివెన్నెల)
వెయ్యిన్నొక్క జిల్లాల వరకు వింటున్నాను నీ కీర్తినే
ముల్లోకాల ఏ మూల విన్నా నీ అందాల సంకీర్తనే

ఉదా:- (సీతారామయ్య గారి మనుమరాలు, రచన: వేటూరి)
ముల్లోకాలే కుప్పెలై జడకుప్పెలై
ఇరుతీరాల గోదారి గంగమ్మకే అలలిచ్చావులే
వి: గోదారి గంగమ్మ ఈ సౌందర్యవతికి అందానికి పరవశించి ఆనందంతో ఎగురుతోంది అని కవి భావం.

2 comments:

Unknown said...

Naku ippatiki gurtunna oke oka telugu padyam.. Ata jani kanche bhoomisurudambasurarjhari patalamuhurmuhurlutabhanga taranga niswana ghataka charatkarenu karakampitha jalamu seethasailamun...Joshalundavachuu .....Mani Pappu

Krishna Vepakomma said...

Excellent poem.. Students must read and understand the meaning of it..Hats off to Peddana